Illativ

Når du skal fortelle at du er på veg til noen eller noe, bruker du et kasus som heter illativ.

        Manne ‘skuvlese‘ vaadtsam.  (Jeg går ’til skolen’.)
        Dïhte ‘Sveerjese‘ vualka.  (Hun reiser ’til Sverige’.)

Hovedregelen er at likestavelsessubstantiv i entall får endelsen -‘se’. Unntaket er når substantivet slutter på -ie. Da blir endelsen -‘an’, og vi får omlyd i første stavelse:

        aehtjie → aahtjan
        betnie → batnan
        tjidtjie → tjædtjan
        ietnie → eatnan
        guksie → gåksan
        buertie → buartan
        gåetie → gåatan

 

 Illativ brukes:

• når en angir retning og bevegelse:
           Båetieh ‘tjöökese’!  (Kom til kjøkkenet!)
           Manne tjengkerem ‘baernide’ hajkem.  (Jeg kaster ballen til guttene.)

• i uttrykk der noe eller noen blir igjen:
          Manne ‘gåatan’ beetsim.  (Jeg ble igjen hjemme.)
          Vuertieh ‘daase’!  (Vent her!)

• om tid:
          Maam edtjh ‘tjaktjese’ darjodh?  (Hva skal du gjøre til høsten?)
          Mijjieh tjoerimh ‘iehkiedasse’ vuertedh.  (Vi måtte vente til kvelden.)

• i spesielle uttrykk når man går i fra en tilstand til en annen:

          Manne fuahpan sjïdtim. (Jeg fikk det travelt.)
          Jïh dellie dan håjnan sjïdti. (Og så ble han så lei seg. )

 

Laavenjassh:
…………………………………………………………………………………………………………………….

 Les og oversett dialog.
          Finn ordene som står i illativ.

 

Fealadimmie Linda jïh Aanta buertiebealesne tjahkesjeminie soptstalleminie. L:  Soptsesth dellie, Aanta, guktie lij ålkoelaantesne? A:  Joekoen hijven lij, luste fealadidh. L:  Gåabph datne vöölkih? Spaniese, vuj? A:  Ijje, voestegh ussjedim dohkoe vuelkedh, men aelpebe lij Bulgariese      vuelkedh, dle dan åvteste don laantese vöölkimh. L:  Gie vielie lij meatan? A:  Sara, Åvla jïh manne ektesne vöölkimh. L:  Maam dellie Bulgariesne darjoejidh? A:  Gosse girtiesæjjan böötimh, dellie vueptiestim ij lij mov bagaasje meatan. Manne tjoerim SAS:se ringkedh jïh goeredidh maam dellie deahpadamme. Jïh dellie åadtjoejim govledh – dah lin mov bagaasjem miste seedteme. Dah eah dam Bulgariese seedteme, mohte Tysklaantese. L:  Åå jemmede, Tysklaantese? Maam datne dellie darjoejih? A:  Manne tjoerim vaarjoebovresne mïnnedh, jïh orre vaarjoeh åestedh. Jïh dellie tjoerim barre vuertedh naaken biejjieh, goske bagaasje bööti. L:  Nåh, dïhte bööti, vuj? A:  Jaavoe, minngemes dïhte staeries sæjjan bööti. L:  Jïh hijven aaj gåaradi bååstede Nöörjese vuelkedh? A:  Jaavoe, hijven gåaradi gåatan vihth vuelkedh. Baakoelæstoe

 

    Gjør oppgave: LAAVENJASSE

 

   Tren på illativ i: MORFA-B

 

   Tren på illativ i: MORFA-R

 

    Tren på reiseord i: LEKSA

 

   Les mer om: Illativ